Veiligheid is belangrijk, ook tijdens werk. Iedereen wil ’s avonds weer ongeschonden terugkeren naar huis na een dag werken. De werkgever is dan ook verplicht om te zorgen voor een veilige werkomgeving. Ook de werknemer zelf is verantwoordelijk voor het veilig werken. Denk hierbij aan het opvolgen van instructies en het dragen van de verstrekte persoonlijke beschermingsmiddelen.

Machinerichtlijn 2006/42/EG

Wanneer er gewerkt wordt met of in de nabijheid van machines, kan dit risico’s met zich meebrengen. Bij het leveren van een machine is de fabrikant ervoor verantwoordelijk dat deze machine veilig is en voldoet aan de Machinerichtlijn 2006/42/EG.

Het voldoen aan deze richtlijn kan nog wel eens voor uitdagingen zorgen. De richtlijn geeft namelijk geen duidelijk stappenplan voor hoe je een veilige machine bouwt, maar geeft enkel eisen waar het aan moet voldoen. In de loop van de jaren zijn hier een groot aantal Europese normen voor ontwikkeld, specifiek voor de Machinerichtlijn. Met deze normen kan je voldoen aan de technische eisen van de richtlijn en gebruik maken van de CE-markering.

A-normen (basisveiligheid)

De A-normen vormen de basis- of algemene veiligheidsprincipes. De NEN-EN-ISO 12100 (Veiligheid van machines - basisbegrippen voor ontwerp - risicobeoordeling en risicoreductie) is hier een voorbeeld van.

B-normen

Deze zijn op te delen in twee normen: B1 en B2. De B1-normen gaan over specifieke veiligheidsaspecten bijvoorbeeld de plaats van veiligheidscomponenten. De B2-normen gaan over veiligheidsinrichtingen, bijvoorbeeld over veiligheidshekken.

C-normen

Dit zijn specifieke normen voor een concreet machinetype of een concrete machinegroep (bijvoorbeeld houtbewerkingsmachines - cirkelzagen).

Aanpak voor machineveiligheid

Om op een juiste manier aan de slag te gaan met machineveiligheid, moet je beginnen met het in kaart brengen van risico’s en gevaren die bij een machine komen kijken. Daarbij kijk je ook naar de ernst van het gevaar.

Vervolgens moet je gaan bedenken hoe je deze gevaren kan insluiten of wegnemen. Denk hierbij aan het inzetten van bijvoorbeeld hekken, kappen en sensoren.

Wanneer de risico’s en insluitingen in beeld zijn gebracht, moet er een risicoanalyse worden uitgevoerd. Hierbij wordt gekeken naar verschillende categorieën die aangeven aan welke norm er voldaan moet worden. Op basis van onder andere de volgende vraagstellingen wordt er een categorie aan een risico gekoppeld:

• Kan het gevaar ontweken worden?
• In welke mate zou men er verwondingen aan kunnen oplopen?
• Hoe moet men verzorgd worden wanneer er sprake is van verwonding?
• Hoe vaak komt men in aanraking met het mogelijke risico?

Op basis van de norm waarin een risico wordt ingedeeld, moeten de componenten die bij de machine gebruikt worden voldoen aan deze norm. Hoe zwaarder de norm, hoe hoger de eisen zijn die aan componenten gesteld worden.

Valideren van de veiligheid

Aan het eind, wanneer de machine is gebouwd, moet gevalideerd worden dat de machine daadwerkelijk voldoet aan de normen en eisen. Om te voorkomen dat achteraf blijkt dat de machine niet voldoet, moet hier tijdens het proces al rekening mee worden gehouden. Zo voorkom je vertraging, fouten en extra kosten!

Pas wanneer de machine gevalideerd is en voldoet aan de eisen en normen, mag deze voorzien worden van de certificeringen en markeringen.

Omgang met de machine

Behalve in het ontwerpen en het bouwen van de machine moet er ook bij het gebruik en de onderhoud rekening worden gehouden met veiligheidseisen. De machine kan dan wel beschikken over de juiste, nodige certificeringen en markeringen, maar wanneer deze niet juist wordt gebruikt en onderhouden, brengt dit risico’s met zich mee.

Om ervoor te zorgen dat de machine op een goede manier wordt gebruikt, onderhouden en schoon gemaakt, moet worden uitgewerkt hoe deze goede wijze eruit ziet.

Daarnaast is het belangrijk dat men ook verantwoordelijkheid neemt in het opvolgen van deze instructies en het dragen van de verstrekte persoonlijke beschermingsmiddelen. Zo kan er veilig gewerkt worden met de veilige machine.